Klient może dochodzić od banku zwrotu nadpłaconej prowizji bankowej. Przepisy ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim (Dz.U. z 2019 r. poz. 1083 t.j.) regulują procedurę udzielania kredytów konsumentom przez banki i inne instytucje. Między innymi przepisy te przewidują szczególne uprawnienia dla konsumentów, którzy spłacili kredyt wcześniej, niż wynika to z umowy o kredyt. Uprawnienia przysługują tylko w przypadku wcześniejszej spłaty kredytów konsumenckich tj. takich, które nie mają związku z prowadzoną przez kredytobiorcę działalnością gospodarczą i których wysokości nie była większa niż 255.550,00 zł. Kredytem konsumenckim w rozumieniu przepisów ustawy jest także np. pożyczka oraz kredyt odnawialny.
Zasady obniżania kosztów kredytu
W przypadku wcześniejszej spłaty kredytu, konsument ma prawo do proporcjonalnego obniżenia kosztów udzielonego kredytu. Koszty te obejmują wszystkie kwoty związane z udzieleniem kredytu – zarówno odsetki, jak i prowizje i inne opłaty pobierane przy podpisaniu umowy o kredyt. Dla przykładu – w przypadku, gdy umowa o kredyt została zawarta na 3 lata, a konsument spłacił całe zadłużenie już po 2 latach, przysługuje mu prawo do obniżenia kosztów kredytu o 1/3. I tak przy prowizji w wysokości 3.000,00 zł będzie to kwota 1.000,00 zł, przy 1.500,00 zł – 500,00 zł itd. Dzięki temu, że konsument wcześniej spłacił kredyt, ma prawo do odzyskania proporcjonalnej części opłat poniesionych w związku z udzielonym kredytem.
Obowiązek zwrotu prowizji, wyrok TSUE
Instytucje bankowe i kredytowe często uchylają się od zwrotu uiszczonej części prowizji. Twierdzą, że zwrotowi podlegają wyłącznie koszty poniesione w czasie, takie jak odsetki. Natomiast nie uznają zwrotu kosztów poniesionych jednorazowo, jak prowizja bankowa. Stanowisko to nie jest jednak trafne. Potwierdził to Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dalej: TSUE) w wyroku z dnia 11 września 2019 r., sygn. akt C 383/18. Z wyroku TSUE wynika, że prawo konsumenta do obniżki kosztu kredytu w przypadku wcześniejszej spłaty kredytu obejmuje wszystkie koszty, które zostały na niego nałożone. Wyrok TSUE przesądził więc istniejący od kilku lat spór na korzyść konsumentów. Co więcej, także Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów podejmuje już pierwsze kroki w celu ograniczenia nieuczciwych praktyk instytucji bankowych.
Droga sądowa, okres przedawnienia
Jeżeli bank lub inna instytucja nie zwróciła konsumentowi nienależnie pobranej prowizji, może on dochodzić swych praw wytaczając powództwo o zapłatę tej kwoty. Od 7 listopada 2019 r. takie powództwo można wytoczyć w sądzie właściwym dla miejsca zamieszkania konsumenta. Roszczenia o zwrot nienależnie pobranej prowizji mogą być skutecznie dochodzone przed sądem przez 6 lata od dnia całkowitej spłaty kredytu. Po tym terminie ulegają przedawnieniu.
