Wypadki przy pracy rolniczej mogą prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych i finansowych dla rolników i ich rodzin. Dlatego polskie prawo przewiduje jednorazowe odszkodowania dla osób ubezpieczonych w KRUS, które doznały stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu wskutek wypadku przy pracy rolniczej lub choroby zawodowej. Odszkodowanie to przysługuje również członkom rodziny ubezpieczonego, który zmarł wskutek takiego wypadku.
Definicja wypadku przy pracy rolniczej.
Wypadek przy pracy rolniczej to nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną, które nastąpiło podczas wykonywania czynności związanych z prowadzeniem działalności rolniczej albo pozostających w związku z wykonywaniem tych czynności:
- Na terenie gospodarstwa rolnego, które ubezpieczony prowadzi lub w którym stale pracuje.
- Na terenie gospodarstwa domowego bezpośrednio związanego z tym gospodarstwem rolnym.
- W drodze ubezpieczonego z mieszkania do gospodarstwa rolnego albo w drodze powrotnej.
- Podczas wykonywania poza terenem gospodarstwa rolnego zwykłych czynności związanych z prowadzeniem działalności rolniczej lub w związku z wykonywaniem tych czynności.
- W drodze do miejsca wykonywania czynności rolniczych, o których mowa wyżej, albo w drodze powrotnej.
Kto może otrzymać odszkodowanie?
Jednorazowe odszkodowanie przysługuje:
- Ubezpieczonemu (rolnikowi, domownikowi, pomocnikowi rolnika), który doznał stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu wskutek wypadku przy pracy rolniczej lub rolniczej choroby zawodowej.
- Członkom rodziny ubezpieczonego, który zmarł wskutek wypadku przy pracy rolniczej lub rolniczej choroby zawodowej.
Kiedy odszkodowanie nie przysługuje?
Odszkodowanie nie przysługuje ubezpieczonemu, który:
- Spowodował wypadek umyślnie albo wskutek rażącego niedbalstwa.
- Będąc w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środków odurzających, sam w znacznym stopniu przyczynił się do wypadku.
- Ponadto odszkodowanie nie przysługuje, jeżeli wypadek miał miejsce podczas wykonywania czynności niezwiązanych z prowadzeniem działalności rolniczej, takich jak prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej.
Procedura zgłaszania i ustalania wypadków przez KRUS
Wypadek należy zgłosić do najbliższej jednostki organizacyjnej KRUS nie później niż w terminie 6 miesięcy od dnia jego zaistnienia.
Po przyjęciu zgłoszenia KRUS ustala, czy poszkodowany podlegał ubezpieczeniu wypadkowemu. Jeżeli tak, organ rentowy wszczyna postępowanie dowodowe w celu wyjaśnienia okoliczności i przyczyn wypadku.
Wysokość odszkodowania
Od dnia 1 stycznia 2022 r. jednorazowe odszkodowanie z tytułu stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu spowodowanego wypadkiem przy pracy rolniczej lub chorobą zawodową wynosi 1 033 zł za każdy procent uszczerbku.
Oprócz tego obowiązują następujące kwoty odszkodowań w innych przypadkach:
20 660 zł – z tytułu orzeczonej niezdolności do samodzielnej egzystencji wskutek wypadku przy pracy rolniczej lub rolniczej choroby zawodowej.
103 300 zł – z tytułu śmiertelnego wypadku, gdy do odszkodowania uprawniony jest małżonek lub dziecko zmarłego. Kwota ta jest zwiększona o 20 660 zł na drugiego i każdego uprawnionego, jeżeli do odszkodowania są uprawnieni równocześnie małżonek i dziecko/dzieci bądź tylko dzieci.
51 650 zł – z tytułu śmiertelnego wypadku, gdy do odszkodowania uprawnieni są tylko inni członkowie rodziny niż małżonek i dzieci zmarłego, oraz 20 660 zł z tytułu zwiększenia odszkodowania na drugiego i każdego następnego uprawnionego.
20 660 zł – z tytułu śmiertelnego wypadku, gdy do odszkodowania równocześnie z małżonkiem lub dziećmi zmarłego uprawnieni są inni członkowie rodziny; każdemu z nich przysługuje ta kwota niezależnie od odszkodowania przypadającego małżonkowi lub dzieciom.
Dla przykładu w przypadku najczęstszych urazów w rolnictwie, uszczerbek na zdrowiu przy urazach urazów kończyn górnych i dolnych, przedstawia się następująco:
Kończyna górna:
- Uszkodzenia obręczy barkowej, stawów i kości ramiennej:
- Złamanie z przemieszczeniem i zaburzeniami funkcji: 10-50% uszczerbku.
- Ograniczenie ruchomości: 10-50% uszczerbku.
- Uszkodzenia w obrębie stawu łokciowego i kości przedramienia:
- Złamania i uszkodzenia stawu: 10-30% uszczerbku.
- Uszkodzenia nadgarstka i ręki:
- Złamanie z przemieszczeniem: 10-25% uszczerbku.
- Ograniczenie ruchomości: 10-30% uszczerbku.
Kończyna dolna:
- Uszkodzenia stawu biodrowego, kości udowej i miednicy:
- Złamanie z przemieszczeniem i ograniczenie ruchomości: 20-60% uszczerbku.
- Uszkodzenia stawu kolanowego, piszczeli i strzałki:
- Złamania i urazy stawu kolanowego: 10-60% uszczerbku.
- Uszkodzenia stawu skokowego i stóp:
- Złamania i uszkodzenia więzadeł: 10-35% uszczerbku.
Oceny uszczerbku na zdrowiu są zróżnicowane w zależności od rodzaju urazu oraz stopnia jego wpływu na funkcję kończyny.
Postępowanie wyjaśniające dotyczące wypadku
Organ rentowy przeprowadza postępowanie dowodowe ustalającego okoliczności i przyczyny wypadku, na podstawie którego sporządza protokół . Poszkodowany lub uprawniony członek rodziny może w terminie 7 dni od otrzymania protokołu powypadkowego zgłosić na piśmie uwagi i zastrzeżenia do ustaleń w nim zawartych.
Protokół powypadkowy stanowi podstawę do uznania bądź nieuznania wypadku za wypadek przy pracy rolniczej. Uznanie zdarzenia za wypadek przy pracy rolniczej pozwala poszkodowanemu lub członkom jego rodziny na ubieganie się o jednorazowe odszkodowanie.
Podsumowanie
Jednorazowe odszkodowanie za wypadek przy pracy rolniczej stanowi istotne wsparcie dla poszkodowanych rolników oraz ich rodzin. Przestrzeganie procedur zgłaszania wypadków i znajomość swoich praw pozwala na uzyskanie odpowiedniego wsparcia finansowego w trudnych sytuacjach.
Oprócz jednorazowego świadczenia za wypadek w rolnictwie z KRUS, masz również możliwość ubiegania się o świadczenia z ubezpieczenia OC rolników, jeśli istnieją ku temu podstawy. Tego rodzaju ubezpieczenie może pokryć szkody wynikające z działalności rolniczej i obejmować zarówno rolników, jak i osoby trzecie dotknięte wypadkiem. Ważne jest, aby dokładnie sprawdzić warunki polisy OC i zgromadzić niezbędne dokumenty, aby w pełni skorzystać z przysługujących świadczeń.
